KARAYOLU UYGUNLUK BELGESİ / PROJESİ (KUB): MEVZUAT, SÜREÇLER VE UZMANLIK GEREKSİNİMLERİ

Karayolu Uygunluk Belgesi (KUB) veya hukuki karşılığıyla AİTM Münferit Araç Uygunluk Belgesi, Türkiye’de tescil kaydı bulunmayan, çeşitli yollarla elde edilmiş veya büyük tadilat görmüş araçların yasal olarak trafiğe çıkış yetkisini belirleyen temel dokümandır. Bu belge, aracın tekil olarak mevcut mevzuata, güvenlik standartlarına ve teknik yeterliliğe tam olarak uyduğunu kanıtlar. Bu uzman raporu, Karayolu Uygunluk Belgesi / Projesi sürecinin hukuki dayanaklarını, zorunlu adımlarını ve sektörel risk yönetimini detaylı bir şekilde analiz etmektedir.

E-ihale Resmi Sitesi

Bizimle iletişime geçin: 📞 0539 699 68 31

I. GİRİŞ: KARAYOLU UYGUNLUK BELGESİ (KUB) NEDİR VE HUKUKİ ZORUNLULUĞUN TEMELLERİ

I.1. KUB’un Tanımı, Hukuki Karşılığı ve Kapsam

Karayolu Uygunluk Belgesi, tescil kaydı silinmiş, yurt dışından ithal edilmiş veya kamuya aitken tasfiye edilmiş taşıtların, Türkiye Cumhuriyeti karayollarında güvenli bir şekilde seyahat edebilmesi için zorunlu olan yetki belgesidir [User Query]. Bu sertifika, tescil sürecinin ilk ve en kritik aşamasını oluşturur, zira belge olmadan aracın tescili mümkün değildir [User Query].

Hukuki terminolojide bu belge, Araçların İmal, Tadil ve Montajı (AİTM) Hakkında Yönetmelik kapsamında verilen Tadilat İçin Münferit Araç Uygunluk Belgesi adı altında düzenlenmektedir. KUB, bir aracın sadece varlığını değil, aynı zamanda tasarım ve donanım açısından mevzuata, güvenliğe ve trafiğe çıkış koşullarına uygunluğunu ispat eden temel bir dokümandır [User Query].

Karayolu Uygunluk Belgesi’nin düzenlenmesi, basit bir idari izin süreci olmaktan öte, aracın kimliğinin yeniden doğrulanması ve güvenlik standartlarının sıfırdan denetlenmesi anlamına gelir. Bu süreç, aracın seri üretim ve tip onayı sisteminin dışına çıktığı veya hiç girmediği durumlarda, aracın tekil (münferit) olarak güvenlik ve teknik mevzuat standartlarına uyumunun Türk Standartları Enstitüsü (TSE) yetkisiyle ispatlanması için gerçekleştirilen nihai bir güvenlik ve kimlik auditidir. Bu kapsamlı denetim, aracın sadece yasal statüsünü değil, aynı zamanda finansal ve hukuki değerini de doğrudan etkilemektedir.

I.2. Proje Kavramı ve Yetkili Mühendislik Firmalarının Rolü

Belgenin sıklıkla “Karayolu Uygunluk Projesi” olarak adlandırılmasının nedeni, tescilsiz bir aracın mevcut standartlara uygun hale getirilmesi veya tadilat görmüş araçların yeni durumunun belgelendirilmesi işlemlerinin, yetkili Makine Mühendisleri tarafından hazırlanan detaylı teknik proje dosyalarını gerektirmesidir.

Bu belge, Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından yetkilendirilmiş olan araç tadilat projesi hazırlayan mühendislik firmaları ve bu alanda yetkili mühendisler aracılığıyla temin edilebilir [User Query]. Yetkili mühendislik firması, aracın mevcut durumunu inceler, AİTM Yönetmeliği’ne uygun gerekli teknik hesaplamaları yapar ve bu hesaplamaları TSE’ye sunulacak proje dosyasında birleştirir. Bu nedenle, Karayolu Uygunluk Projesi, aracın trafiğe çıkışa hazır hale getirilmesi için yapılan teknik hazırlığın tamamını ifade eder.

II. MEVZUAT VE KAPSAM: HANGİ ARAÇLAR KARAYOLU UYGUNLUK BELGESİ ALMALIDIR?

Karayolu Uygunluk Belgesi (KUB) zorunluluğu, aracın mevcut durumunun Tip Onayı Yönetmeliği’nden (Örneğin: AB/2018/858) ayrı olarak, münferit değerlendirilme mecburiyetinden kaynaklanır.

II.1. KUB Zorunluluğu Getiren Durumlar: Detaylı Analiz

Karayolu uygunluk sertifikası alması zorunlu olan temel hedef kitleler ve durumlar aşağıda detaylandırılmıştır:

1. Gümrük ve Kamu Kaynaklı Araçlar: Tasfiye İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TASİŞ) veya Makine ve Kimya Endüstrisi (MKE) gibi kurumlardan temin edilen araçlar, genellikle gümrük tasfiyesinden geçmiş, çeşitli sebeplerle el konulmuş ya da devlete aitken hurdaya ayrılmış taşıtlardır. Bu tür araçların trafiğe yasal olarak çıkabilmesi için tescil edilmeleri şarttır.¹ TASİŞ üzerinden araç satın alan kişiler, tescil işlemi öncesinde mutlaka KUB almalıdırlar.
2. Kamu Kurumlarından Edinilen Araçlar: Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) gibi kamu kurumlarından edinilen araçlar, sivil tescil sürecine girmeden önce Karayolu Uygunluk Belgesi almak zorundadır.
3. İthal Edilen Araçlar: Yurt dışından araç ithal edenler, özellikle Tip Onayı belgesi olmayan kullanılmış, antika veya üst yapılı araçlar getirdiklerinde, tescil için KUB almakla yükümlüdür.
4. Tescil Kaydı Silinmiş Araçlar: Tescil kaydı silinmiş durumdaki eski araç sahipleri, araçlarını yeniden trafiğe çıkarmak istediklerinde, mevcut yasal mevzuata uygunluklarını ispatlamak üzere KUB almak zorundadırlar.

Bu zorunluluklar zincirinde, KUB, aracın teknik yeterliliğini ispatlarken, TASİŞ faturası veya Gümrük Beyannamesi ² gibi menşe kanıtlayan belgeler, aracın mülkiyetini ve vergilendirme durumunu (ÖTV/Gümrük) yasal olarak kanıtlar. Özellikle el konulmuş veya hurda kaydından çıkmış araçlarda, mülkiyet belgelerinin eksiksiz ve şeffaf olması kritiktir. Eğer bu hukuki menşe kanıtları eksik veya şüpheli ise, TSE teknik olarak uygunluk verse dahi Noterlik tescil işlemini tamamlayamayacaktır. Bu durum, KUB sürecinin sadece teknik bir prosedür değil, aynı zamanda sıkı bir mali ve hukuki denetim olduğunu göstermektedir.

II.2. İthal Araçlar İçin Sertifika Süreci ve Antika Araçların Özel Durumu

İthal araçlarda, özellikle Tip Onayı belgesi olmayan (yeni, kullanılmış veya antika) araçların gümrükteki incelemeleri tamamlandıktan sonra, AİTM Yönetmeliği çerçevesinde detaylı bir değerlendirme yapılır [User Query]. Değerlendirmenin olumlu sonuçlanması durumunda, aracın tescil edilebilmesi için Yetkili Makine Mühendisi tarafından düzenlenen Münferit Araç Uygunluk Belgesi onaylanır.

Antika araçlar için Karayolu Uygunluk Belgesi zorunluluğu da bulunmaktadır. İlgili kurumlarca antika olduğu belirtilen bu araçların tescil edilebilmesi için, tarihi nitelikleri korunsa bile, temel güvenlik donanımlarının mevcut ve işlevsel durumda olması istenir.² Muayene sırasında sinyallerin, fren sisteminin, emniyet kemerinin ve geri görüş aynalarının çalışır durumda olduğu kanıtlanmalıdır.² Bu gereklilik, tarihi koruma ile minimum can güvenliği standardı arasında yasal bir denge kurulduğunu göstermektedir.

Aşağıdaki tablo, Karayolu Uygunluk Belgesi (KUB) gerektiren kritik durumları ve süreçteki en önemli menşe kanıtlarını özetlemektedir:

Table 1: Karayolu Uygunluk Belgesi (KUB) Gerektiren Kritik Durumlar ve Kaynaklar

III. HUKUKİ TEMELİN DERİNLİĞİ: AİTM YÖNETMELİĞİ VE GÜNCEL STANDARTLAR

Karayolu uygunluk sürecinin yasal dayanağı, Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik (AİTM) ile belirlenir. Bu yönetmelik, araçların teknik özelliklerini, güvenlik ve çevresel standartlarını detaylı bir şekilde tanımlar.

III.1. AİTM Yönetmeliği Çerçevesi ve Gelişimi

AİTM Yönetmeliği, araçlarda yapılacak her türlü değişiklik veya imalatın hangi teknik kurallara uygun olması gerektiğini belirleyen ana mevzuattır [User Query]. Yönetmelik dinamik bir yapıya sahiptir ve teknolojik ilerlemelere veya uluslararası düzenlemelere uyum sağlamak amacıyla sürekli güncellenmektedir. Örneğin, 21/10/2004 tarihli önceki yönetmelik yürürlükten kaldırılmış ve güncel metinlere Ek Maddeler eklenmiştir.³ Bu ek maddeler sayesinde, M2 ve M3 kategorisi araçlara tadilat yoluyla takılan sesli ve görüntülü cihazlar, yangın algılama ve alarm sistemleri veya tutuklu ve hükümlü taşımaya mahsus cezaevi araçlarına dair özel şartlar, yönetmeliğin kapsamına dahil edilmiştir.³

III.2. Uluslararası Standartlar ve GSR II Etkisi

Türkiye’de uygulanan AİTM standartlarının uluslararası standartlarla uyumlu olması kritik önem taşır. Bu bağlamda, AB düzenlemeleri, özellikle Genel Güvenlik Yönetmeliği (GSR II), yerel mevzuatı da etkilemektedir. Türk Standardları Enstitüsü (TSE), AİTM onayı kapsamında yapılan işlemlerde (Münferit Uygunluk) GSR II uyumuna ilişkin güncel duyurular yayınlamaktadır.⁴

Ancak bu noktada önemli bir ayrım bulunmaktadır: TSE, GSR II uyumunun sadece AİTM onayı kapsamındaki (bireysel) işlemleri kapsadığını, MOTORLU ARAÇLAR VE RÖMORKLARI İLE BUNLARIN AKSAM, SİSTEM VE AYRI TEKNİK ÜNİTELERİNİN TİP ONAYI VE PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ HAKKINDA YÖNETMELİK (AB/2018/858) kapsamında yapılan seri üretim işlemleri (örneğin 2. Aşama onayları) için doğrudan geçerli olmadığını belirtmiştir.

Bu düzenleyici ayrım, sürecin teknik karmaşıklığını artırmaktadır. AB mevzuatına ilişkin sürekli çıkan güncellemeler (Şubat 2025 tarihli AİTM değişiklikleri gibi), KUB sürecindeki teknik şartların dinamik olduğunu ve aracın mevzuata uygunluğunun anlık olarak değişebileceğini gösterir. Bir projeci firmadan beklenen görev, sadece evrak hazırlamak değil, aynı zamanda aracın üretim tarihi, kategorisi ve tadilatının niteliğine göre hangi AİTM ve AB hükümlerinin (GSR II gibi) uygulanacağını hatasız tespit etmektir. Yanlış mevzuat referansının kullanılması veya eksik uyumun belgelenmesi, projenin TSE’den reddedilmesine ve müşteriler için ciddi zaman kaybına yol açar. Bu durum, yetkili mühendisliğin sadece bir formalite değil, aynı zamanda mevzuat riskini yöneten hayati bir süreç olduğunu teyit eder.

IV. KARAYOLU UYGUNLUK BELGESİ ALMA SÜRECİ: ADIM ADIM UYGULAMA REHBERİ

Karayolu Uygunluk Belgesi (KUB) alma süreci, yetkili mühendislik firmasının profesyonel kontrolü altında başlar ve TSE’nin merkezi denetimiyle kesinleşir. Başvuruların genellikle 3 ila 7 iş günü içerisinde sonuçlandığı bildirilmektedir.

IV.1. Adım 1 & 2: Ön Değerlendirme, Evrak Hazırlığı ve Resmi Başvuru

Sürecin başarılı ve hızlı ilerlemesi, ilk iki aşama olan ön hazırlık ve doğru evrak toplanmasına bağlıdır:

1. Ön Değerlendirme ve Projelendirme: İlk olarak, belge alınacak araç bir ön değerlendirmeden geçirilir. Bu değerlendirme, aracın mevcut fiziki durumu, güvenlik donanımları ve yapılması gereken tadilatın AİTM Yönetmeliği’ne uygunluğu açısından incelenmesini kapsar [User Query].
2. Gerekli Evrakların Toplanması: Aracın spesifik durumuna bağlı olarak gerekli belgeler talep edilir. Bu evraklar, aracın hukuki menşeini ve kimliğini kanıtlamak zorundadır. Kritik evraklar arasında ruhsat veya trafik şahadetnamesi, başvuru sahibinin kimlik belgesi, fatura veya satış sözleşmesi, vekaletname (varsa) ve aracın fotoğrafları bulunur [User Query]. Özellikle gümrük veya TASİŞ kaynaklı araçlar için aracın Trafik Şahadetnamesi, Gümrük veya TASİŞ faturası, aracın tip etiket fotoğrafı, gövdeye çakılı şasi numarası resmi, ve varsa ÖTV belgesi veya gümrük vergi alındıları hayati önem taşır.²
3. Online Başvuru: Tüm teknik proje ve hukuki evraklar tamamlandıktan sonra, sertifika başvurusu online olarak gerçekleştirilir. Bu işlem genellikle TSE Araç Proje Müdürlüğü’ne TSE 360 sistemi üzerinden iletilir.²

IV.2. Adım 3 & 4: Fiziksel Araç Kontrolü (TSE Araç Kontrol Merkezi – AKM)

Online başvuru onaylandıktan sonra, araç fiziki kontrol için TSE Araç Kontrol Merkezi’ne (AKM) yönlendirilir [User Query]. Bu, sürecin teknik açıdan en zorlu aşamasıdır.

Fiziki Kontrolün Amacı ve Kapsamı: TSE denetçileri, aracın kimlik bilgilerinin, fiziki durumunun ve beyan edilen projedeki teknik yeterliliklerin yürürlükteki mevzuata tam uyumunu yerinde kontrol ederler. Muayene sırasında aşağıdaki unsurlar detaylıca incelenir ²:

1. Aracın kimlik bilgileri ve tanıtımı (Şasi ve motor numaralarının okunaklılığı ve eşleşmesi).
2. Fren sistemi performansı.
3. Direksiyon mekanizması ve sistemi.
4. Görüşü etkileyen unsurlar (Camlar, aynalar ve görüş özellikleri).
5. Elektrik donanımı, aydınlatma sistemi ve farların standartlara uygunluğu.
6. Dingiller (Tekerlekler), lastikler ve süspansiyon sistemi.
7. Mecburi donanımlar (Emniyet kemerleri, ilk yardım seti, yangın söndürücü, reflektörler gibi zorunlu ekipmanlar).

IV.3. Adım 5: Dosya İncelemesi ve Elektronik Onay

Fiziksel kontrolün başarıyla tamamlanmasının ardından, TSE yetkilileri dosya incelemesini yapar. Bu inceleme, mühendislik projesi ile fiziki kontrol sonuçlarının tutarlılığını ve mevzuata uygunluğunu teyit etmeyi amaçlar.

TSE, dosyanın ve fiziki kontrolün uygun olduğunu tespit etmesi durumunda onayı verir. Onaylanan sertifika, yetkili mühendisin sisteminde elektronik imzalı olarak hazırlanır ve başvuru sahibine teslim edilir [User Query]. Bu belgenin alınmasıyla araç, Türkiye’de tescil edilerek yasal olarak kullanılabilir hale gelmeye hak kazanır.

Table 2: KUB / Münferit Araç Uygunluk Belgesi Alma Süreci Adım ve Sorumluları

V. LOJİSTİK VE MALİ YAPI: SÜREÇLERİN DETAYLARI

Karayolu Uygunluk Belgesi sürecinin maliyeti ve zaman çizelgesi, başvuru sahipleri için şeffaflık gerektiren önemli konulardır.

V.1. Süreç Maliyetleri: TSE Ücreti ve Değişken Giderler

Karayolu uygunluk belgesi için TSE tarafından talep edilen sabit inceleme bedeli 4.242 Türk Lirasıdır.¹ Ancak, toplam maliyet sadece bu sabit ücretten ibaret değildir. Başvuru sahibinin, sürecin değişken maliyetlerini doğru öngörmesi, bütçe yönetiminde kritik öneme sahiptir.

TSE’nin hizmet bedeli tarifesi, sabit inceleme ücretinin yanı sıra lojistik ve saha hizmet bedellerini de içerebilir.⁷ Özellikle aracın, TSE’nin sabit Araç Kontrol Merkezi (AKM) bulunmayan veya TSE aracının ulaşımını gerektiren uzak bir lokasyonda kontrol edilmesi gerektiği durumlarda, ek ulaşım giderleri doğar. Bu değişken maliyetler, gün başına 1.350 TL artı gidiş geliş kilometre toplamı başına 10 TL ve ücretli geçiş toplamlarını (otoyol, köprü, tünel) kapsayabilir.⁷

Bu durum, maliyet şeffaflığı açısından bir risk teşkil etmektedir. Müşteri, yalnızca 4.242 TL’lik TSE ücretini temel maliyet olarak kabul edebilir. Ancak ticari araçlar veya TSE AKM’den coğrafi olarak uzak illerdeki araçlar (örneğin Hatay ve çevresi gibi bölgelerde hizmet veren firmalar için ⁸) için TSE’nin saha ziyareti ücretleri, toplam proje maliyetini önemli ölçüde artırabilir. Bu nedenle, yetkili mühendislik firmalarının, tekliflerinde bu potansiyel değişken lojistik maliyetlerini şeffafça ve detaylıca belirtmesi büyük önem taşır.

V.2. Süre ve Geçerlilik

Karayolu Uygunluk Belgesi alma süreci, evrakların eksiksiz olması şartıyla hızlı ilerleyebilir. Başvurular, TSE tarafından genellikle 3 ila 7 iş günü içerisinde sonuçlandırılmaktadır [User Query]. Ancak tescil sürecinin tamamı (PROJECİ, TSE, TÜRVTÜRK, NOTER zinciri) 5 ila 15 iş günü arasında değişkenlik gösterebilir [User Query].

Karayolu Uygunluk Belgesi’nin geçerlilik süresi, onaylandığı tarihten itibaren on yıldır [User Query]. Bu uzun geçerlilik süresi, belgenin sadece anlık bir kontrolü değil, aracın temel yapısal uygunluğunun uzun vadeli bir onayı olduğunu göstermektedir.

VI. KUB SONRASI ZORUNLU İŞLEMLER: TESCİL VE RUHSATLANDIRMA SÜRECİ

Karayolu Uygunluk Belgesi alındıktan sonra, aracın yasal olarak tescil edilmesi için Noter ve TÜVTÜRK aşamaları zorunludur. Ruhsat süreci zinciri, Projeci, TSE, TÜRVTÜRK ve Noter sıralamasını takip etmelidir [User Query].

VI.1. KUB ve Muayene İlişkisi: Kritik Sıralama

Karayolu Uygunluk Belgesi alındığında, tescil işlemi öncesinde yerine getirilmesi gereken hayati bir zorunluluk, aracın yeniden muayenesidir. Noterlik Usul ve Esasları gereğince, uygunluk belgesi/münferit araç uygunluk belgesi tarihinden sonra yeniden muayene yaptırılması zorunludur.¹⁰

Bu durum, sürecin mantıksal bir sıralamasını gösterir. Karayolu Uygunluk Belgesi, aracın tadilatının veya menşeinin yasal mevzuata uygunluğunu (proje uygunluğunu) onaylar; TÜVTÜRK Genel Muayenesi ise aracın güncel, operasyonel yol güvenliğini (fren performansı, aydınlatma, lastikler) denetler. Bu iki aşama arasında net bir kronoloji izlenmelidir: KUB alınır, ardından zorunlu muayene yapılır ve sonrasında Noter’e başvurulur. Bu sıralamanın atlanması, Noter tescil işlemini anında durduracaktır. Ayrıca, Noterlik tescil işlemleri için zorunlu mali sorumluluk sigortasının da elektronik ortamda kontrol edilebilir ve geçerli olması gerekmektedir.¹⁰

VI.2. Noter Tescil İşlemleri (ARTES Yönetimi)

Karayolu Uygunluk Belgesi ve zorunlu muayene tamamlandıktan sonra, Noterler tescil işlemlerini Tescil ve Ruhsatlandırma Yönetmeliği’ne uygun olarak gerçekleştirir.

Noter, ARTES (Araç Tescil Sistemi) üzerinden “Bilgi değişikliği işlemleri/Tadilat” ekranından girerek aracı sorgular.¹⁰ Tescil Belgesi (Ruhsat) basılmadan önce tahakkuk listesinden işlem görüntülenir, tahsilat yapılır ve belirlenen yevmiye numarası işlem sonuç belgesi üzerine basılır. İşlemlerin başarıyla tamamlanmasının ardından Noter tarafından A geçici trafik belgesi düzenleme yetki belgesi ve plaka basım talep belgesi basılır, imzalanır ve ilgili kişiye teslim edilir.¹⁰

Ayrıca, tescilli ya da tescilsiz araçların satıldığı veya bulunduğu yerden tescil edileceği yere kadar götürülmesi amacıyla, Noterlikçe “C” Geçici Trafik Belgesi işlemleri de yapılabilir.¹⁰

VII. RİSK YÖNETİMİ VE UZMAN TAVSİYELERİ

Karayolu Uygunluk Belgesi süreci, özellikle tescil dışı veya tadil görmüş araçlarda yüksek risk taşır. Başvurunun reddedilmesi, projelerin revize edilmesini ve uzun süreli gecikmeleri beraberinde getirir. Riskleri en aza indirmek için alınması gereken önlemler detaylandırılmıştır.

VII.1. Araç Satın Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Kritik Hususlar

Karayolu uygunluk sürecinde sorun yaşamamak ve mühendislik projesinin başarıyla onaylanmasını sağlamak için, özellikle TASİŞ, MKE veya ithalat yoluyla edinilen araçların satın alınma aşamasında titizlikle incelenmesi gerekir:

1. Kimlik Eşleşmesi ve Okunabilirlik: Şasi numarasının gövdeye işlenmiş olması, okunaklı olması ve Trafik Şahadetnamesi’ndeki numara ile birebir aynı olması zorunludur. Aynı şekilde, motor numarasının da araç üzerindeki fiziki numara ile belgedeki numaranın eşleşmesi önemlidir [User Query]. Kimlik bilgilerindeki en ufak bir uyuşmazlık, KUB başvurusunun veya Noter tescilinin reddedilmesine neden olabilir.
2. Teknik Bilgi Tutarlılığı: Araçtaki koltuk sayısı, renk, yakıt tipi, vites türü ve motor silindir hacmi gibi tüm teknik bilgilerin Trafik Şahadetnamesi’ndeki bilgilerle tam olarak uyumlu olması kontrol edilmelidir. Proje, bu verilerdeki değişiklikleri (örneğin koltuk ekleme/sökme) yasal olarak belgelendirmek zorundadır.
3. Güvenlik Donanımı Eksiksizliği: Aydınlatma sisteminin (farlar, sinyaller, fren lambaları) ve emniyet kemerlerinin eksiksiz, orijinal standartlara uygun ve çalışır durumda olması gerekmektedir.²

Table 3: Karayolu Uygunluk Belgesi Teknik Kontrol Alanları ve Önemi

VII.2. Neden Uzman Mühendislik Desteği Zorunludur?

Karayolu uygunluk süreci, teknik yeterlilik, yasal takip ve lojistik koordinasyon gerektiren karmaşık bir süreçtir. Bu sürecin en verimli şekilde yürütülmesi, yetkili ve tecrübeli mühendislik firmalarıyla çalışmayı zorunlu kılar.

1. Mevzuat Hakimiyeti ve Risk Yönetimi: AİTM Yönetmeliği’ndeki sürekli güncellenen şartlar ve uluslararası düzenlemelere (GSR II gibi) uyum zorunluluğu, uzmanlık gerektirir.⁴ Tecrübeli bir mühendis, aracın mevcut durumuna hangi teknik standardın uygulanacağını doğru bir şekilde tespit ederek projenin reddedilme riskini minimize eder.
2. Süreç Optimizasyonu ve Hızlandırma: Uzmanlar, TSE’ye yapılacak başvurular için gerekli tüm evrakları (Gümrük, Şahadetname, Proje Çizimleri) en baştan eksiksiz ve mevzuata uygun olarak hazırlayarak, başvurunun onaylanma süresini optimize ederler. Projenin reddedilmesi durumunda, yetkili mühendis hızlıca revizyon yaparak yeniden başvuru sürecini yönetir.

VIII. SIKÇA SORULAN SORULARIN (FAQ) TEKNİK CEVAPLARI

Karayolu Uygunluk Belgesi sürecine dair yaygın soruların teknik açıklamaları aşağıda sunulmuştur.

1. Karayolu Uygunluk Projesi her araçta yapılabilir mi?

Evet, gerekli belgeler karşılandığı ve araç AİTM Yönetmeliği’nde belirlenen temel güvenlik şartlarını teknik olarak karşılayabildiği müddetçe her araç için Karayolu Uygunluk Projesi hazırlanabilir. Ancak aracın ait olduğu kategoriye (M, N, O kategorileri) ait AİTM şartlarını ve ilgili Avrupa Tip Onay Yönetmeliklerini (Örn: AB/2018/858) karşılaması şarttır. Özellikle tescili silinmiş veya ağır hasarlı araçlarda, güvenlik sistemlerinin (fren, emniyet kemeri, aydınlatma) tamir ve revizyon maliyetleri, projenin yapılabilirliğini belirleyen önemli bir faktördür.

2. Ruhsat süreci nasıl işler?

Ruhsatlandırma süreci dört aşamalı bir zincirden oluşur: PROJECİ (Teknik Proje Hazırlığı ve Başvuru Yönetimi), TSE (Karayolu Uygunluk Belgesi Onayı), TÜRVTÜRK (KUB tarihinden sonra zorunlu genel muayene) ve son olarak NOTER (ARTES üzerinden Tescil Belgesi/Ruhsat düzenlemesi).¹⁰ Bu aşamaların sırasının bozulması tescil işlemini imkansız kılar.

3. Süre ne kadardır?

TSE’nin Karayolu Uygunluk Belgesi onay süresi genellikle 3 ila 7 iş günüdür [User Query]. Ancak tescil sürecinin tamamı, mühendislik projesinin çizimi, evrak toplama, TSE randevusu, TÜRVTÜRK muayenesi ve Noterlik işlemleri de dahil olmak üzere toplamda 5 ila 15 iş günü arasında değişkenlik gösterebilir [User Query]. Proje kalitesi ve evrak eksiksizliği sürenin kısalmasında en önemli etkenlerdir.

4. Karayolu Uygunluk Belgesi sonrası muayene zorunlu mudur?

Evet, bu durum kesinlikle zorunludur ve Noter tescilinin ön şartıdır. Noterlik Usul ve Esasları gereği, Uygunluk Belgesi tarihinden sonra aracın yeniden muayenesi (TÜVTÜRK) yaptırılmak zorundadır. Bu muayene, aracın tescil edilmesi için yasal zorunluluktur.¹⁰

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Karayolu Uygunluk Belgesi (KUB) veya AİTM Münferit Araç Uygunluk Belgesi, Türkiye’de araç tescili ve güvenliğinin sağlanması açısından merkezi bir role sahiptir. Bu süreç, sadece teknik bir kontrol değil, aynı zamanda mülkiyetin, vergilendirmenin ve güvenlik standartlarına uyumun yasal olarak belgelendirilmesini gerektiren çok yönlü bir denetimdir.

Karayolu uygunluk sürecinin başarısı, dinamik AİTM Yönetmeliği ve uluslararası standartlardaki (özellikle GSR II) sürekli değişikliklerin doğru yorumlanmasına bağlıdır. TSE’nin sabit inceleme ücreti dışında ortaya çıkabilecek değişken lojistik maliyetler ve KUB sonrası zorunlu muayene gerekliliği gibi lojistik ve mali detaylar, başvuru sahipleri tarafından dikkatle yönetilmelidir. Araç kimlik bilgilerindeki tutarlılığın kontrolü, tescil ve muayene belgelerinin kronolojik sıraya göre tamamlanması (Projeci TSE TÜVTÜRK Noter) ve yetkili mühendislik desteği almak, sürecin 15 iş gününü bulan toplam süresini optimize etmek ve reddedilme riskini minimuma indirmek için elzemdir. KUB, aracın trafiğe çıkışa hazır, güvenli ve yasal olduğunu kanıtlayan, on yıl geçerli, hayati bir dokümandır.